دانلود مقاله سلامت سازماني در فایل ورد (word) دارای 27 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد دانلود مقاله سلامت سازماني در فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه دانلود مقاله سلامت سازماني در فایل ورد (word)

چکیده  
مقدمه  
مفهوم سلامت  
سلامت سازمانی  
ویژگیهای سازمان سالم  
مولفه های سلامت سازمانی  
کارکردهای سیستم  
سلامت سازمانی و اثربخشی  
مروری بر تحقیقات انجام شده درمورد سلامت سازمانی  
نتیجه گیری و پیشنهادات  
منابع و مأخذ:  

بخشی از منابع و مراجع پروژه دانلود مقاله سلامت سازماني در فایل ورد (word)

1 – علاقه بند، علی، سلامت سازمانی مدرسه، فصلنامه مدیریت در آموزش و پرورش، شماره 21، بهار 1378، ص 14
2 – WAYNE.K, AND JOHN A, FELDMAN. “ORGANIZATIONAL HEALTH: THE CONCEPT AND ITS MEASURE”. JOURNAL OF RESEARCH AND DEVELOPMENT IN EDUCATION, NUMBER 4, 1987, P
3 – عباس زاده، میرمحمد، حرفه معلمی و رضایت شغلی، فصلنامه تعلیم و تربیت، شماره 1، 1369، ص 74 – 58
4 -JULIE A LYNDEN & WILLIAM, KLINGLE. “SUPERVISING ORGANIZATIONAL HEALTH”. SUPERVISION JOURNAL, 2000, PP: 3-
- هوی و میسکل، تئوری، تحقیق و عمل در مدیریت آموزشی، ترجمه: سیدعباس زاده. میرمحمد، جلد دوم، ارومیه، انتشارات انزلی، 1371، ص 35 بقیه منابع در دفتر مجله موجود است

آذر، عادل. و مومنی، سفور. 1380 آمار و کاربرد آن در مدیریت،‌ جلد دوم. تهران: سمت

پرهیزکار، کمال. 1382 مدیریت منابع انسانی و اداره امور استخدامی. تهران: آگاه

تیموری نژاد، حسین. منابع انسانی با کیفیت کلید طلایی رقابت. تدبیر 160

خاکی، غلامرضا. 1379 روش تحقیق در مدریت. تهران: دانشگاه آزاد اسلامی

رحمان پور، لقمان. شناسایی عوامل موثر در حفظ و نگهداری منابع انسانی. پایان نامه کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه تربیت مدرس

رضایی، حمیدرضا. و صانعی، مهدی. مزیت رقابتی پایدار. فصلنامه اطلاع رسانی. شماره 3 و 4

سعادت، ا. 1381 مدیریت منابع انسانی. تهران: سمت

سکاون، ا. 1381 روشهای تحقیق درمدیریت. ترجمه محمد صبائی و محمود شیرازی. تهران: مؤسسه مدیریت وبرنامه ریزی

سید جوادین، سیدرضا. 1383 مدیریت رفتار سازمانی. تهران: نگاه دانش

میر سپاسی، ناصر. 1381 مدیریت استراتژیک منابع انسانی و روابط کار. تهران: میر

چکیده

مفهوم سلامت سازمانی مفهوم بی نظیری است که به ما اجازه می دهد تصویر بزرگی از سلامت سازمان داشته باشیم. در سازمانهای سالم، کارمندان متعهد و وظیفه شناس و سودمند هستند و از روحیه و عملکرد بالایی برخوردارند

سازمان سالم جایی است که افراد با علاقه به محل کارشان می آیند و به کارکردن در این محل افتخار می کنند. درحقیقت سلامتی سازمان از لحاظ فیزیکی، روانی، امنیت، تعلق، شـــــایسته سالاری و ارزشگذاری به دانایی، تخصص، و شخصیت ذی نفعان، و رشد دادن به قابلیتهای آنها و انجام وظایف محول شده از سوی فراسیستم های خود در اثربخشی رفتار هر سیستمی تاثیر بسزایی دارد. در این مقاله سعی شده است مفهوم سلامت سازمانی، ویژگیهای سازمان سالم، مولفه های سلامت سازمانی، کارکردهای سیستم برای حفظ سلامت خود، و تحقیقات انجام شده در این زمینه به بحث و بررسی گذاشته شود و نتایج و پیشنهادات عملی در این زمینه بیان گردد

مقدمه

آموزش و پرورش به عنــــوان اساس و زیربنای توسعه فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی هر جامعه است، امروزه در اغلب کشورها آموزش و پرورش صنعت رشد قلمداد می شود و پس از امور دفاعی بیشترین بودجه دولتی را به خود اختصاص می دهد. از آنجایی که بخش قابل توجهی از آموزش و پرورش در مدارس صورت می گیرد مدارس به عنوان یک نظام اجتماعی حساس و مهم، از جایگاه خاصی برخوردارند. مدارس در صورتی خواهند توانست وظیفه خطیری را که به دوش آنهاست به نحواحسن انجام دهند که سازمانهای سالم و پویایی باشند
به نظرمایلز سلامت سازمانی عبارت است از دوام و بقای سازمان در محیط خود و سازگاری با آن و ارتقا و گسترش توانایی خود برای سازگاری بیشتر. ازنظر لایدن و کلینگل سلامت سازمانی یک مفهوم تقریباً تازه ای است و شامل توانایی سازمان برای انجام وظایف خود به طور موثر و رشد و بهبود سازمان می گردد. یک سازمان سالم جایی است که افراد می خواهند در آنجا بمانند و کار کنند و خود افرادی سودمند و موثر باشند

بنابراین، مدارس سالم موجبات انگیزش و علاقه مندی به کار را در معلمان به وجود آورده و از این طریق اثربخشی خود را بالا می برند

ازطرفی دیگر، جو سازمانی سالم و حمایتگر باعث اعتماد بیشتر افراد و روحیه بالای آنان و بالطبع باعث افزایش کارایی معلمان می شود که افزایش کارایی معلمان به نوبه خود عامل مهمی در افزایش اثربخشی مدرسه محسوب می شود

مطلب دیگری که در کنار مفهوم سلامت سازمانی توجه به آن حائزاهمیت است نقش مدیریت به عنوان عامل اصلی ایجاد و ارتقای سطح سلامت در سازمان است. در مدارس مدیران وظایفی دارند که برای انجام آن بایستی نقشهای سازمانی و روابط بین فردی و اهداف مدرسه را به طور روشن بفهمند و درجهت تامین نیازهای اعضای مدرسه و ارباب رجوع تلاش کنند و سازمان مدرسه را قادر به برخورد موفقیت آمیز با نیروهای داخلی و خارجی کرده تا بتواند نیروهای مخرب را نیز درجهت هدف اصلی سازمان هدایت کرده و با تامین اهداف مدرسه، سودمندی و ادامه حیات آن را تضمین کنند

مفهوم سلامت

سلامت به معنی فقدان بیماری و نارسایی در ارگـــانیسم است

مایلز معتقد است صرف نظـــــر از اشکالاتی که مفهوم ارگانیسم پنداری سازمان و نوع آرمانی بودن مفهوم سلامت کامل به بار می آورند. رویکرد سلامت سازمانی از لحاظ فهم پویاییهای سازمانها و پژوهش و کوشش جهت بهسازی آنها، مزایای علمی قابل ملاحظه ای دارد

سلامت سازمانی

سلامت سازمانی را مایلز در سال 1969 تعریف کرد و ضمن پیشنهاد طرحی برای سنجش سلامت سازمانها، خاطرنشان کرد که سازمان همیشه سالم نخواهدبود. به نظر او سلامت سازمانی اشاره می کند به دوام و بقای سازمان در محیط خود و سازگاری با آن و ارتقا و گسترش توانایی خود برای سازش بیشتر

عباس زاده ویژگیهای سازمانی که جو سالمی دارد را به شرح زیر بیان می کند

در مبادله اطلاعات قابل اعتماد است؛

دارای قابلیت انعطاف و خلاقیت برای ایجاد تغییرات لازم برحسب اطلاعات به دست آمده است؛
نسبت به اهداف سازمان دارای یگانگی و تعهد است؛

حمایت داخلی و آزادی از ترس و تهدید را فراهم می آورد، زیرا تهدید به ارتباط خوب و سالم آسیب می رساند، قابلیت انعطاف را کاهش داده و به جای علاقه به کل نظام، حفاظت از خود را تحریک می کند

لایدن و کلینگل درمورد سلامت سازمانی می نویسند؛ سلامت سازمانی مفهوم تقریباً تازه ای است و تنها شامل توانایی سازمان برای انجام وظایف به طور موثر نیست بلکه شــامل توانایی سازمان برای رشد و بهبود نیز می گردد. ناظران در سازمانهای سالم کارکنانی متعهد و وظیفه شناس، روحیه بالا، کانال های ارتباطی باز و موفقیت بالا می یابند و یک سازمان سالم جایی است که افراد می خواهند در آنجا بمانند و کار کنند و به آن افتخار کنند و خود افرادی سودمند و موثر هستند

پویاییهای سازمانی: سالم تا غیرسالم: سلامت سازمــانی مدرسه چارچوب دیگری برای مفهوم سازی جو عمومی مدرسه است. مفهوم سلامتی مثبت در یک سازمان، توجه را به شرایطی جلب می کند که رشد و توسعه سازمان را تسهیل کرده و یا مانع پویاییهای سازمان است

همان طور که پارسونز می گوید: همه سیستم های اجتماعی، اگر قرار باشد که رشد و توسعه یابند، باید چهار کارکرد اساسی (انطباق)، (کسب هدف)، (یگانگی)، و (دوام). را با موفقیت انجام دهند. به عبارت دیگر، سازمانها درحل چهار مشکل موفق باشند

1 – مشکل کسب منابع کافی و سازش با محیط خود؛

2 – مشکل تعیین و اجرای هدف؛

3 – مشکل نگهداری وحدت در داخل سازمان؛

4 – مشکل ایجاد و حفظ ارزشهای منحصر سیستم

بنابراین، سازمان باید با نیازهای انطباق و کسب هدف و نیز نیازهای بیانی، یگانگی اجتماعی و هنجاری برخورد بکند، درواقع فرض بر این است که سازمانهای سالم، به طور اثربخشــــی هر دو دسته از نیازها را برآورد می کنند

ویژگیهای سازمان سالم

براساس ابعاد و ویژگیهایی که مایلز، بنیس، سرجیووانی، آرجریس، پارسونز و دیگران برای سازمانهای سالم قائلند، ساعتچی ویــژگیهای سازمان سالم را به شرح زیر بیان می کند

اهداف موسسه برای اکثریت کارکنان سازمان روشن است و کلیه فعالیتها درجهت اهداف انجام می پذیرد؛

کارکنان نسبت بـــه سازمان احساس تعلق می کنند و علاقه مند به اعلام نظرات خود درمورد مشکل هستند؛ زیرا نسبت به حل آنها با خوش بینی اقدام می شود؛

مسائل در چارچوب امکانات موجود به صورت فعال و واقع بینانه برطرف می شود. کارکنان در جهت حل مشکلات به صورت غیررسمی و فارغ از عنوان و مقام رسمی با یکدیگر همکاری می کنند و درگیر این نیستند که ببینند مدیران سطح بالا چگونه فکر می کنند و حتی خواسته ها و نظرات رئیس موسسه را موردسوال قرار می دهند؛

تصمیم گیری برای افزایش کارایی موسسه براساس عواملی از قبیل توانایی، احساس مسئولیت، وجود اطلاعات، حجم کار، زمان منــــاسب و تجزیه وتحلیل منطقی صورت می گیرد؛

برنامه ریزی در موسسه براساس واقعیتها، آینده نگری، عملکرد و برقراری نظم صورت می گیرد و در این مورد روحیه همکاری وجود دارد. به عبارت دیگر، قبول مسئولیت توسط مشـــارکت فعال کلیه اعضا به خوبی مشاهده می شود؛

قضاوت و خواسته های منطقی کارکنان سطوح پایین سازمان موردتوجه و احترام است؛
مسائلی کـــــه در موسسه موردبررسی و حل و فصل قرار می گیرند، شامل نیازهای شخصی و روابط انسانی نیز می شود؛

تشریک مساعی به صورت آزاد و داوطلبانه صورت می گیرد. کارکنان آماده برای کمک و همکاری سازنده درجهت نیل به اهداف تعیین شــــده هستند، و در این راستا تلاش زیادی می کنند؛
هرگاه بحرانی موسسه را تهدید کند، برای رفع آن با یکدیگر متحد شده و خود را موظف به رفع بحران می دانند؛

تضاد در امر تصمیم گیری مهم تلقی می شود و به طور موثر با همکاران مطرح می گردد، کارکنان آنچــــــه را احساس می کنند ابراز می دارند و از دیگران نیز همین توقع را دارند؛
یادگیری حین انجام کار به مقدار زیادی براساس طریق، و کوشش خود یادگیرنده و راهنمایی و توصیه یاددهنده صورت می گیرد. کارکنان یکدیگر را به عنوان یک فرد مستعد و توانا برای یادگیری و توسعه می بینند؛ انتقاد گروهی درارتباط با پیشرفت کار به طور عادی انجام می گیرد؛ صداقت در رفتار کاملاً مشهود است و کارکنان نسبت به یکدیگر احساس احترام و تعلق دارند و خود را تنها حس نمی کنند؛

کارکنان کاملاً متحرک هستند. براساس انتخاب و علاقه در فعالیتها مشارکت می کنند و حضور

در موسسه برایشان مهم و لذت بخش است؛

مدیریت و رهبری به صورت انعطاف پذیری در موسسه اعمال می شود و در مواقع لزوم، مدیریت و سازمان خود را با موقعیتها و تغییرات محیط تطبیق می دهد؛

حس اعتماد، آزادی ومسئولیت متقابل در بین همکاران زیاد است. افراد واقف هستند که چه چیزهایی برای سازمان مهم است و چه چیزهایی کم اهمیت؛

قبول ریسک به عنوان یکی از شرایط توسعه و تغییر، موردقبول مدیریت و کارکنان موسسه است؛
موسسه معتقد است که افراد باید از اشتباهات گذشته یاد بگیرند که چنین اشتباهاتی اثراتی در کار داشته است؛

عملکرد ضعیف در موسسه به فوریت تشخیص داده می شود و به طور منــاسب و دسته جمعی برای رفع آن اقدام می گردد؛

ساخت سازمانی و خط و مشی ها و دستورالعملها طوری تنظیم شده است که بتواند کارکنان را در انجام وظایف کمک کرده و بقا و سلامت موسسه را در بلندمدت تضمین کند. درضمن ساخت ســازمانی، دستورالعملها و خط مشی های سازمــان در موارد لزوم تغییر می کند تا موسســه بتواند خود را با شرایط محیطی تطبیق دهد؛

 دانلود مقاله شيوه هاي نوين ارزيابي اثر بخشي دوره هاي آموزشي در سازمانها در فایل ورد (word) دارای 23 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد دانلود مقاله شيوه هاي نوين ارزيابي اثر بخشي دوره هاي آموزشي در سازمانها در فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه دانلود مقاله شيوه هاي نوين ارزيابي اثر بخشي دوره هاي آموزشي در سازمانها در فایل ورد (word)

چکیده  
مقدمه  
مفهوم اثربخشی و ارزیابی اثر بخشی  
برنامه های آموزشی :  
دلایل عمده در تعیین اثر بخشی دوره های آموزشی :  
عوامل مؤثر بر اثر بخشی برنامه های آموزشی :  
روشهای ارزیابی اثر بخشی آموزشی :  
1- مدل هدف مدار تایلر :  
2 – روش ادیورنه1  
3– روش دفیلیپس2  
4– روش کرک پاترک3  
5 – روش C.I.P.O :  
6 – مدل آزمایش اجتماعی :  
7- مدل ارزشیابی مبتنی بر مدافعه :  
8 – مدل سالیوان :  
تغییرات رفتاری در شغل:  
تغییرات عملکردی در سر کار:  
9- روشT.V.S2 :  
10 – انواع روشهای ارزیابی بر اساس روش تحقیق :  
اثر بخشی دوره های آموزشی:  
نتیجه گیری  
فهرست منابع فارسی  

بخشی از فهرست مطالب پروژه دانلود مقاله شيوه هاي نوين ارزيابي اثر بخشي دوره هاي آموزشي در سازمانها در فایل ورد (word)

1- ابطحی ، سید حسین ، آموزش و بهسازی منابع انسانی موسسه مطالعه و برنامه ریزی آموزشی سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران ، چاپ اول،
2- دفت ،ریچارد ال.،”تئوری وطراحی سازمان” مترجمان:علی پارسائیان،محمد اعرابی،دفتر پژوهش های فرهنگی،چاپ اول،
3- رخشنده محمدی ،”نقش آموزش در مدیریت”مجله تدبیر،سازمان مدیریت صنعتی ،شماره
4- حسین یاریگر روش ،”دیدگاهها و رویکرد های جدید و قدیم به ارزشیابی آموزشی”،مجله مشعل،نشریه وزارت نفت، شماره 231،سال
5- دلاور ، علی ، « روش تحقیق در روان شناسی وعلوم تربیتی » ، نشر ویرایش،
6-الوانی ، سید مهدی ، « مدیریت عمومی » ، نشر نی ،
7-عباس زادگان ، سید محمد – ترک زاده ، جعفر ،
« نیازسنجی آموزشی در سازمانها » ، انتشارات شرکت سهامی انتشار ،
8-ایرج سلطانی ،”اثربخشی آموزشی در سازمانهای صنعتی وتولیدی ” مجله تدبیر،سازمان مدیریت صنعتی، شماره

چکیده
امروزه پیشرفت و توسعه سازمانها و مؤسسات در گرو ارتقاء سطح دانش،مهارت،رفتار وبینش منابع انسانی است بر همین اساس شاهد هستیم که اغلب مؤسسات و سازمانهای پیشرو بیش از پیش توجه خود را به آموزش و بهسازی منابع انسانی معطوف داشته و تبیین جایگاه واقعی آموزش در مسیر توسعه سازمانها رسالتی بزرگ بر دوش آنها نهاده است. مقاله حاضر نیز در تلاش است که با ارائه مطالبی در این زمینه گامی هر چند کوچک در این مسیر مهم بردارد

در این نوشتار ابتدا جایگاه آموزش در منشور توسعه سازمانها تشریح شده و ضرورت ارزیابی آن مورد بررسی قرار گرفته است. در ادامه ضمن ارائه تعاریفی از اثر بخشی و ارزیابی اثر بخشی آموزش، عوامل مؤثر در اثر بخش بودن آموزش مطرح و در بخش اصلی مقاله روشهای مختلف ارزیابی اثر بخشی
دوره های آموزشی مورد بحث قرار گرفته ودر پایان نمونه های واقعی از محیط کاری در داخل و خارج کشور ارائه شده است

اصطلاحات کلیدی

آموزش، اثربخشی، ارزیابی اثربخشی دوره های آموزشی،روش های ارزیابی اثربخشی دوره های آموزشی،مورد کاوی های آموزشی

مقدمه

افزایش دانش و تغییرات پر شتاب تکنولوژی سبب شده است که سازمانها آموزش و بهسازی منابع انسانی رابه عنوان محور توسعه در رأس برنامه های خود قرار دهند

اگر منشور توسعه سازمانها را یک هرم چهار وجهی در نظر بگیریم وجوه آن عبارت خواهند بود از

1 – توسعه آموزشی

2 – توسعه فنی و تکنولوژیکی

3 – توسعه فرهنگ سازمانی

4 – توسعه مالی و اقتصادی

 از سوی دیگر باید پذیرفت که قاعده این هرم توسعه آموزشی می باشد که رکن اساسی توسعه نامیده می شود.همانطوریکه انتظار می رود هر یک از ابعاد توسعه با یکدیگر دارای ارتباط تعاملی چند جانبه هستند و توسعه کلی در مرکز هرم قرار دارد. و هر یک از ابعاد توسعه سازمانی وابستگی بنیادی به توسعه آموزشی دارند.بنابر این میزان توسعه آموزشی از عوامل عمده تأثیر گذار و تعیین کننده میزان هر یک از دیگر ابعاد توسعه و همچنین میزان توسعه کلی سازمانها است

سنجش و اندازه گیری اثربخشی آموزشی برای سازمانها ظاهراً مشکل و بحث انگیز به نظر می رسد اما از یک ضرورت جدی برخوردار است. در اغلب سازمانهای امروزی ضرورت جدیدی برای ارزیابی توانایی و قابلیتهای آموزشی کارکنان وجود دارد. بنابر این هدف از ارزشیابی آموزشی این است که آیا آموزشهای داده شده به کارکنان با نیازهای آنها سازگاری دارد؟ و آیا بر این اساس این آموزشها تواناییهای لازم برای انطباق با شرایط بسیار متغیر امروزی را به سازمانها اعطا می کند؟

مفهوم اثربخشی و ارزیابی اثر بخشی

برنامه های آموزشی

اگر اهداف را به صورت وضع مطلوب سازمان در آینده تعریف نمائیم. اثر بخشی سازمان عبارتست از درجه یا میزانی که سازمان به هدفهای مورد نظر خود نائل می آید. (ریچارد دفت، 1377)
پیتر دراکر صاحبنظر بنام مدیریت، اثر بخشی را انجام کار درست تعریف کرده است.تعاریف دیگری همچون اصلاح رویه های مدیریت ، کسب موفقیت ، تولید ایده های جدید، تقویت ارزشهای سازمانی، تفکر گروهی، مشارکت و مواردی از این قبیل از جمله تعابیری هستند که در مدیریت معادل با اثر بخشی بکار می روند.(سلطانی،1380)

تعابیری که با توجه به مفاهیم بالا می توان برای اثر بخشی آموزشی ابراز داشت عبارتند از‌

• تعیین میزان تحقق اهداف آموزشی

• تعیین نتایج قابل مشاهده از کار آموزان در آموزشهای اجرا شده

• تعیین میزان انطباق رفتار کار آموزان با انتظارات نقش سازمانی آنها

• تعیین میزان درست انجام دادن کار که مورد نظر آموزش بوده است

• تعیین میزان توانایی ایجاد شده در اثر آموزشها برای دستیابی به اهداف

• تعیین میزان ارزش افزوده آموزشی

• تعیین میزان بهبود شاخص های موفقیت کسب وکار

دلایل عمده در تعیین اثر بخشی دوره های آموزشی

آقای کرک پاتریک1 دانشمند برجسته آموزش دلائل اصلی ارزیابی آموزشهای ضمن خدمت را چنین بیان می کند

1) توجیه دلائل وجودی واحد آموزش با نشان دادن نقش و اهمیت آن در تحقق اهداف و رسالتهای سازمان
2) اتخاذ تصمیم لازم در خصوص تداوم یا عدم تداوم یک برنامه آموزشی

3) اخذ اطلاعات در مورد اینکه چطور

می توان برنامه های آموزشی را در آینده بهبود داد

یک جمله قدیمی در بین بزرگان امر آموزش وجود دارد : هر وقت در یک سازمانی بخواهند تعدیل نیرو انجام دهند و سازمان سیاست کوچک سازی را در پیش گرفته باشد ، ابتدا به دنبال واحدهایی می رود که با حذف آنها ، کمترین ضرر ممکن به سازمان برسد . مثلاً در بخش مدیریت منابع انسانی ، واحدهایی همچون اداره امور کارکنان ، حقوق و دستمزد ، روابط عمومی و واحد آموزش وجود دارد .در برخی از سازمانها مدیر ارشد ممکن است چنین فکر کند که همه آنها به جز واحد آموزش برای سازمان ضروری هستند . حال در چنین زمانی است که میزان اثر بخشی واحد آموزش مورد توجه واقع می شود

(kirck patrik, 1998)

علیرغم محدودیتها و عوامل بازدارنده ای که ارزیابی اثر بخشی برنامه های آموزشی را محدود می سازند دلایل منطقی و قابل قبول دیگری نیز وجود دارد که اجرای برنامه های ارزیابی آموزشی در سازمانها را ضروری ساخته است که در زیر به چند مورد آنها اشاره می کنیم

تلقی آموزش بعنوان یک امر ارزشمند به جای تلقی آن بعنوان یک هزینه

انسانها اساساً موجوداتی هستند ارزیاب که پیوسته در مورد پدیده های پیرامون خود ارزشیابی می کنند.کلیه فعالیتهای موجود در سازمان در معرض ارزشیابی می باشند خواه برنامه ارزیابی در اختیار باشد و یا نباشد. اما وجود یک برنامه ارزیابی آموزشی در سازمان فرصتی را فراهم می آورد که برخی معیارهای ذهنی به صورت عینی و مشخص تری مورد استفاده می گیرند. بدیهی است که ثبات و اعتبار معیارهای عینی بیش از قضاوتهای ذهنی است

الزامات ناشی از مقررات و آئین نامه های سازمانی سیستمهای مدیریت کیفیت که سازمانها را مقید می سازند ،نسبت به فعالیتهای آموزشی و نتایج حاصل از آنها بی تفاوت نبوده و نتایج حاصل از آن را مورد پیگیری قرار دهند

جهت دار نمودن برنامه های آموزشی سازمان با توجه به مشخص شدن نقاط قوت و ضعف آن

به حداقل رسانیدن هزینه های زائد آموزشی

تطبیق هر چه بیشتر نیازهای دانشی، مهارتی و رفتاری کارکنان با دوره های آموزشی موجود در سازمان

عوامل مؤثر بر اثر بخشی برنامه های آموزشی

عوامل متعددی در اثر بخشی آموزش دخیل هستند اما به نظر میرسد مهمترین عامل مؤثر در این زمینه نیاز سنجی صحیح و متناسب آموزشی است. بنا به نقش ارزنده ای که این امر در اثر بخش نمودن دوره های آموزشی دارد توضیح اجمالی در این زمینه لازم به نظر می رسد

بطور کلی می توان گفت که نیاز سنجی آموزشی1 عبارتست از شناسایی نیازها ( فاصله آنچه هست و آنچه باید باشد ) و درجه بندی آنها به ترتیب اولویت و انتخاب نیازهایی که باید کاهش یافته و یا حذف شود. (عباس زادگان و ترک زاده،1379)

توجه به اصول نیاز سنجی از جمله دیگر عوامل مؤثر در اثر بخشی آموزشی است که به اختصار عبارتند از

1 ) اصل تداوم (به دلیل تغییرات دائم محیطی و درون سازمانی‌)

2 ) اصل جامعیت (جمع آوری اطلاعات جامع و کامل در مورد همه ابعاد و ارکان کار)

3 ) اصل مشارکت (همکاری تیم نیاز سنجی)

4 ) اصل عینیت واعتبار (استفاده از روشهای عینی تر و معتبر تر)

5 ) اصل واقع بینی (داشتن نگرش واقع بینانه به هدف، حوزه، سطح و محیط نیاز سنجی)

6 ) اصل رعایت ملاحظات اخلاقی (رعایت اصول فرهنگی حاکم بر سازمان)

توجه به انواع روشهای نیاز سنجی که در سازمانها بکار برده می شود نیز دیگر عامل مؤثر در اثر بخش نمودن دوره های آموزشی می باشد که با توجه به اهداف و مقاصد سازمانی خود باید از روشهایی همچون نیازسنجی آلفا،بتا، گاما،دلتا،اپسیلون وزتا استفاده نمود

انواع روشهای نیاز سنجی از دیدگاه کافمن

 همانطور که در تعریف نیاز سنجی آموزشی بیان شد یکی از ارکان اصلی نیاز سنجی آموزشی در اولویت بندی نیازها خلاصه می گردد که با توجه به نقشی که این امر در برگزاری دوره های اثر بخش و مفید ایفا می کند در اینجا به اختصار به آن اشاره می نماییم

1 – اولویت بندی بر اساس اهداف، استراتژی ها و خط مشی سازمان

2 – اولویت بندی بر اساس هزینه های رفع نیازها

3 – اولویت بندی بر اساس هزینه از دست رفته در صورت عدم رفع نیاز

4 – اولویت بندی بر اساس طول مدت زمان و منابع لازم و موجود برای رفع نیازها

5 – اولویت بندی بر اساس مقایسه هزینه های رفع یا عدم رفع نیازهای آموزشی

6 – اولویت بندی بر اساس تعداد افرادی که درگیر یک نیاز هستند

7 – اولویت بندی چند عاملی درونی ( بر مبنای چهار عامل ضرورت، اهمیت، فراوانی تکرار، سطح بازخوانی و سختی یادگیری )

یکی دیگر از مواردی که در اثر بخشی آموزشی تأثیر دارد شکل اجرای دوره هاست که بایستی متناسب با ماهیت موضوعی دوره و یا نیازی که سازمان تشخیص می دهد بصورت سمیناری، دوره ای، مکاتبه ای، حضوری و یا در قالب یک اردوی علمی تفریحی برگزار شود. مثلاً دوره هایی که در راستای تحقق تعاملات و مراودات اجتماعی کارکنان است اگر بصورت آموزش حساسیت1 در قالب یک اردوی تفریحی برگزار شود دارای اثر بخشی بالایی خواهد بود

حمایت و پشتیبانی مدیریت عالی سازمان و میزان اهمیتی که آنها به امر آموزش و بهسازی منابع انسانی قائل هستند

میزان اعتقاد و اهمیتی که کارکنان به آموزش قائل هستند و بطور کلی جایگاهی که به آموزش در سازمانها اختصاص داده شده می تواند در بهینه شدن امر آموزش مؤثر واقع شود
سیاست ها و خط مشی کلان سازمان

فرصت و مجالی که به فراگیران داده می شود تا در مورد دوره ای که گذرانده اند تأمل نمایند و آنرا عملاً بکار گیرند

وجود ابزار ها و تجهیزات کمک آموزشی مناسب در سازمانها

برگزار نمودن دوره ها پس از جمع آوری اطلاعات کافی در مورد زمان، مکان و شکل اجرای آنها

توضیح کامل ارزشها و هنجارهای سازمان برای کارکنان جدید الاستخدام

توسعه مهارتهای مدیریتی مدیران صفی و ستادی از طریق آموزش

توسعه روابط انسانی مناسب در سازمان از طریق برگزاری دوره های آموزشی متنوع

توجه به برنامه های استراتژیک سازمان و هدایت دوره های آموزشی در جهت تحقق این اهداف
جدی گرفتن امر آموزش از سوی فراگیران

روشهای ارزیابی اثر بخشی آموزشی

 دانلود تحقيق جنبش دانشجويي و نيروهاي سياسي خارج از دانشگاه در فایل ورد (word) دارای 145 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد دانلود تحقيق جنبش دانشجويي و نيروهاي سياسي خارج از دانشگاه در فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه دانلود تحقيق جنبش دانشجويي و نيروهاي سياسي خارج از دانشگاه در فایل ورد (word)

مقدمه    
طرح مسئله پژوهش    
سؤال و فرضیه اصلی    
مفاهیم وتعاریف    
روش پژوهش و تحقیق    
سابقه پژوهش و بررسی ادبیات موجود    
سازماندهی پژوهش    
فصل اول (چارچوب مفهومی)
جنبش های اجتماعی، اصول و کارکردها    
طبقه بندی جنبشهای اجتماعی    
چارچوب مفهومی    
پی نوشت های فصل اول    
فصل دوم
سیر و تاریخچه جنبش دانشجویی در ایران    
1- جنبش دانشجویی قبل از انقلاب اسلامی‌ایران    
جنبش دانشجویی قبل از تأسیس دانشگاه تهران    
جنبش دانشجویی پس از تأسیس دانشگاه تهران تا پیروزی انقلاب اسلامی:    
الف ) دوره تأسیس دانشگاه تهران تا سقوط رضا شاه    
ب) دوره سالهای 1320 تا کودتای 28 مرداد 1332    
پ) دوره پس از کودتای 28 مرداد 1332 تا 1340    
ت) دوره سالهای آغازین دهه 1340 تا اوایل دهه 1350    
ث) ‌دوره سالهای 1350 تا پیروزی انقلاب اسلامی    
2- جنبش دانشجویی پس از انقلاب اسلامی‌تا سال 1376    
الف ) جنبش دانشجویی در مقطع 59-1357     
ب) جنبش دانشجویی در مقطع 62-1359 (انقلاب فرهنگی)    
پ ) جنبش دانشجویی در مقطع 68-1362    
ت ) جنبش دانشجویی در مقطع 76-1368    
اتحادیه انجمن های اسلامی‌دانشجویان سراسر کشور (دفتر تحکیم وحدت)    
جامعه اسلامی‌دانشجویان    
انجمن های اسلامی‌دانشجویی    
بسیج دانشجویی    
جریانها و نیروهای سیاسی سالهای 76-1357    
روشنفکران    
روحانیون    
جناحها و نیروهای سیاسی پس از انقلاب اسلامی‌تا1376 :    
جناح چپ سنتی    
جناح راست سنتی    
جناح راست مدرن    
جناح راست سنتی افراطی (رسا)    
جناح چپ مدرن    
جناح روشنفکر تلفیقی    
پی نوشت های فصل دوم    
فصل سوم
نسبت و ارتباط نیروهای سیاسی با جنبش دانشجویی در سالهای 76-
1-    احزاب و نیروهای سیاسی سالهای 59-1357 و ارتباط آنها باجنبش دانشجویی    
2- احزاب و نیروهای سیاسی سالهای 62-1359 و ارتباط آنها با جنبش دانشجویی    
3- احزاب و نیروهای سیاسی سالهای 68-1362 و ارتباط آنها با جنبش دانشجویی    
4- احزاب و نیروهای سیاسی سالهای 76-1368 و ارتباط آنها با جنبش دانشجویی    
پی نوشت های فصل سوم    
نتیجه گیری    
کتابنامه    
منابع فارسی    
الف ) کتابها    
ب ) مقاله ها     
پ ) کتابچه ها، جزوات و بولتن های تشکلهای دانشجویی    
ت) روزنامه ها و نشریات    
منابع انگلیسی    

بخشی از فهرست مطالب پروژه دانلود تحقيق جنبش دانشجويي و نيروهاي سياسي خارج از دانشگاه در فایل ورد (word)

منابع فارسی

1- آبراهامیان، یرواند، ایران بین دو انقلاب، ترجمه احمد گل محمدی و محمد ابراهیم فتاحی، تهران: نی، 1377

2- ازغندی، علیرضا، سیاست خارجی در جمهوری اسلامی ایران، تهران: قومس ، 1381

3- با تامور، تام، جامعه شناسی سیاسی، ترجمه منوچهر صبوری کاشانی، تهران: انتشارات کیهان، زمستان 1368

4- بازرگان، مهدی، انقلاب ایران در دو حرکت، چاپ چهارم، تهرام: انتشارات مظاهر، 1363

5- ــــــــــــ، مدافعات، نهضت آزادی ایران خارج از کشور، 1356

6- بشیریه، حسین، دیباچه‌ای بر جامعه شناسی سیاسی ایران دوره جمهوری اسلامی‌ایران، تهران: موسسه نگاه معاصر، 1381

7-بهنود، مسعود، 275 روز بازرگان، تهران: نشر علم، 1383

8- پدرام ، مسعود، روشنفکران دینی و مدرنیته در ایران پس از انقلاب، تهران: گام نو، 1382

9- ترابی، سید مصطفی، روحی، نبی‌الله، بسیج در پرتو قانون، تهران: سازمان تحقیقات خود کفایی بسیج، 1379

10- حکمت، علی‌اصغر، سی خاطره، تهران: وحید، 2535

11- خلیلی‌خو، محمدرضا، توسعه و نوسازی در ایران دوره رضا‌شاه، تهران: مرکز انتشارات جهاد دانشگاهی، واحد شهید بهشتی، 1373

12- دابسون، اندرو، فلسفه و اندیشه سیاسی سبزها، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: آگاه، 1377

13- داداش پور، فرخزاد، دانشگاه در بحران: شناختی تازه از مسائل جوانان و آموزش، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی، بی‌تا

14- دوورژه، موریس، جامعه شناسی سیاسی، ترجمه ابوالفضل قاضی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، تیر 1376

15- دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه، جلد 49، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1340

16-راضی، حسین، نقدی بر مقاله الگو‌های نوآوری سیاسی در ایران، فصلنامه گفتگو، شماره 15، زمستان 1376

17- رمضانی، روح‌الله، چارجوبی تحلیلی برای بررسی سیاست خارجی جمهوری اسلامی‌ایران، ترجمه علیرضا طیب، تهران: نی، 1380

18-  روشن نهاد، ناهید، انقلاب فرهنگی در جمهوری اسلامی، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1383

19- روشه، گی، تغییرات اجتماعی، ترجمه دکتر منصور وثوقی، چاپ سوم، تهران: نی، 1370

20- زاهد، سعید، جنبش‌های اجتماعی معاصر ایران، تهران: سروش، 1381

21- زرشناس، شهریار، نگاهی کوتاه به تاریخچه روشنفکری در ایران، مروری بر روشنفکری در غرب، بیداری روشنفکری در ایران و نسل اول روشنفکران مشروطه، تهران: کتاب صبح، 1383

22- زیبا کلام، صادق، مقدمه‌ای بر انقلاب اسلامی، تهران: روزنه، 1372

23- سفیری، مسعود، دیروز، امروز و فردای جنبش دانشجویی ایران، تهران: نی، 1379

24- سیف‌زاده، سید حسین، مدرنیته و نظریه‌های جدید علم سیاست، تهران: نشر دادگستر، 1379

25- شادلو، عباس، اطلاعاتی درباره احزاب و جناحهای سیاسی ایران امروز، تهران: نشر گستره، 1379

26- شرکت، حمید، کنفدراسیون جهانی محصلین و دانشجویان ایرانی (اتحادیه ملی)، تهران: عطایی، 1378

27- صالح، سید محسن، روایت دگردیسی: بازخوانی گفتمان دفتر تحکیم وحدت در دو دهه گذشته (1360-1380)، قم: انتشارات وثوق، اردیبهشت 1380

28- ظریفی‌نیا، حمیدرضا، کالبد شکافی جناحهای سیاسی ایران 1358 تا 1378، تهران: آزادی اندیشه، 1378

29- علی بابایی، داود، بیست و پنج سال در ایران چه گذشت؟ (از بازرگان تا خاتمی)، جلد دوم، تهران: امید فردا، 1382

30- قزلسفلی، محمدتقی، بازخوانی اندیشه 68، تهران: فرهنگ و اندیشه، 1377

31- قیصری، علی، روشنفکران در قرن بیستم، ترجمه محمود دهقانی، تهران: هرمس، مرکز بین المللی گفتگوی تمدنها، 1383

32- کریمیان، علیرضا، جنبش دانشجویی در ایران از تاسیس دانشگاه تا پیروزی انقلاب اسلامی، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1381

33- گیدنز، آنتونی، جامعه ‌شناسی، ترجمه منوچهر صبوری، چاپ چهارم، تهران: نی، 1377

34- لیتل، دانیل، تبیین در علوم اجتماعی: (درآمدی به فلسفه علم الاجتماع)، ترجمه عبدالکریم سروش، تهران: موسسه فرهنگی صراط، 1373

35- متین، افشین، کنفدراسیون تاریخ جنبش دانشجویان ایرانی در خارج از کشور 57-1332، ترجمه ارسطو آذری، تهران: موسسه نشر و پژوهش شیرازه، 1378

36- محمدی، مجید، درآمدی بر رفتار شناسی سیاسی دانشجویان در ایران امروز، تهران: کویر، 1378

37- معاونت خدمات مدیریت و اطلاع رسانی دفتر رئیس جمهور، اسنادی از جنبش دانشجویی در ایران، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد، 1373

38- ملکی، محمد، دانشگاه تهران و جای یای امپریالیسم آمریکا، بی‌تا، تهران، 1359

39- ــــــــــ، دیروز و امروز …: گزیده یادداشتهای سیاسی ـ اجتماعی 76-1358، تهران: قصیده، 1377

40- موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، دانشگاه و دانشگاهیان از دیدگاه
امام خمینی، بی‌جا، 1376

41- مارش، دیوید، استوکر، روش و نظریه در علوم سیاسی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی، 1378

42- میلانی، محسن، شکل گیری انقلاب اسلامی از سلطنت پهلوی تا جمهوری اسلامی، ترجمه مجتبی عطارزاده، تهران: گام نو، 1383

43- موسوی اردبیلی، سیدعبدالکریم و دیگران، غائله چهاردهم اسفند 1359: ظهور و سقوط ضد انقلاب، تهران:نجات، 1364

44- نجاتی، غلامرضا، تاریخ سیاسی بیست و پنج ساله ایران، جلد اول، تهران: رسا، 1371

45- ـــــــــ، شصت سال خدمت و مقاومت، خاطرات مهندس بازرگان، تهران: رسا،

46- ـــــــــ، مصدق، سالهای مبارزه و مقاومت، جلد دوم، تهران: رسا، 1376

47-  نقیب‌زاده، احمد، تاثیر فرهنگ ملی بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی‌ایران، تهران: وزارت امور خارجه، مرکز چاپ و انتشارات، 1381

48- نوذری، عزت‌الله، تاریخ احزاب سیاسی در ایران، شیراز: نوید شیراز، 1380

49- هانتیگتون، سامان سیاسی در جوامع دستخوش دگرگونی، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: علم، 1370

50- هولاب، رابرت، یورگن‌ هابرماس: نقد در حوزه عمومی، ترجمه حسین بشیریه، تهران: نی، 1375

51- یادنامه سومین سالگرد شهادت دکتر کاظم سامی، تهران: چاپخش 1370

مقالات

1- اصغرزاده، محمد ابراهیم، تسخیر سفارت آمریکا، ماهنامه بیان، شماره دهم، مهر و آبان1369

2- باقری، علی، بررسی یک دهه جنبش دانشجویی، روزنامه سلام، سال هشتم 3 آذر 1377

3- بیات، کاوه، «دانشگاه تهران: اول بهمن 1340»، فصلنامه گفتگو، شماره 5، پاییز 1373

4- ثقفی، مراد، دانشجو، دولت و انقلاب، فصلنامه گفتگو، شماره 5، پاییز 1373

5- خانبا با تهرانی، مهدی، روایتی از سرگذشت کنفدراسیون، مجله مطالعات سیاسی، موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی،کتاب اول، پاییز1370

6- سرخوش، علی، جنبش دانشجویی ایران، ماهنامه ایران فردا، شماره 4، آذر و دی 1371

7- شاه حسینی، حسین، سه قطره خون، ماهنامه ایران فردا، شماره 38، آبان و آذر 1376

8- گفتگو با عباس عبدی، بررسی نحوه شکل‌گیری حرکتهای دانشجویی از آغاز، کیهان سال، ویژه سالهای 66-1365

9- گفتگو با مهندس بازرگان، «دانشجو، دانشگاه و جنبش دانشجویی»، ایران فردا، سال اول، شماره 4، آذر و دی 1371

10- مصاحبه با خوئینی‌ها، نشستی با سه تن از دانشجویان پیرو خط امام، کیهان 13/8/1360

11- هابرماس، یورگن، رسالت دانشگاه در جامعه مدرن، ترجمه حسین‌علی نوذری، فصلنامه سیاست علمی‌و پژوهشی رهیافت، شماره ششم، بهار 1373

کتابچه‌ها جزوات و بولتن‌های تشکلهای سیاسی

1- جزوه آموزشی جامعه اسلامی (راه مهر)

2- آشنایی با بسیج دانشجویی

3- بولتن داخلی انجمن های اسلامی

روزنامه ها و نشریات

1- اطلاعات، 12 فروردین 1359

1-    ــــــــ، 27 فروردین 1359

2-   ــــــــ، 9 مرداد 1361

4- ـــــــــ، 12 فروردین 1365

7-   ـــــــــ، 26 بهمن 1367

6- بامداد، 30 فروردین 1359

7- جمهوری اسلامی‌25 مرداد 1359

8-    ــــــــــ، 3 شهریور 1361

9-    سلام، 3 آذر 1377

10- ـــــــــ، 4 مرداد 1379

11- کیهان، 23 اسفند 1357

12- ـــــــــ،30  اردیبهشت 1358

13- ـــــــــ، 12،13،14 و 15 خرداد 1358

14- ـــــــــ، 13 آبان 1360

15- ـــــــــ، 27 آذر 1361

16- 12 مهر

منابع انگلیسی

1- Banks, J.A. , The sociology of social movement, london: Macmillan, 1972, P

2- Paridar, parvin, women and The political in Twentieth century Iran, university press, 1995, PP 312-

3- The Encyclopedia of higher education,  pp

چکیده

هدف ار پژوهش حاضر، بررسی ارتباط بین نیروهای سیاسی خارج از دانشگاه با جنبش دانشجویی در مقطع 76-1357 است

این پژوهش با بهره گیری از مباحث نظری و کاربست آن در مطالعه مقاطعی از تاریخ ایران، درصدد است تا به این پرسش پاسخ دهد که « چه ارتباطی بین نیروهای سیاسی خارج از دانشگاه و جنبش دانشجویی در مقطع 76-1357 وجود داشت؟

در پاسخ به سوال فوق سه دیدگاه به شرح زیر مطرح می شود

1- جنبش دانشجویی در سالهای 76-1357 مستقل از تأثیر نیروهای سیاسی خارج از دانشگاه عمل می کرد

2- جنبش دانشجویی در سالهای 76-1357 تحت تأثیر نیروهای خارج از دانشگاه و دنباله رو آنها بود

3- جنبش دانشجویی در سالهای 76-1357 هم بر نیروهای سیاسی خارج از دانشگاه تأثیر گذاشت و هم از آنها تأثیر پذیرفت ( تاثیر متقابل)

نگارنده دیدگاه دوم را به عنوان فرضیه پژوهش برگزیده است و بر اساس آن پس از اشاره به سیر تاریخی شکل گیری جنبش دانشجویی، سالهای 76-1357 را به چهار مقطع تقسیم نموده و سپس به نقش و تاثیر نیروهای سیاسی خارج ار دانشگاه ( روشنفکران، روحانیون و جناحهای سیاسی) در سالهای 76-1357 پرداخته است

پس از اشاره مختصر به روشنفکران و روحانیون، جناحهای سیاسی در سالهای 76-1357 را به شش دسته تقسیم می نمائیم

چپ سنتی، راست سنتی، راست مدرن، راست سنتی افراطی، چپ مدرن و روشنفکر تلفیقی

در نهایت به بررسی و مستند سازی فرضیه پژوهش در سالهای 76-1357 می پردازیم و اشاره خواهیم کرد که در سالهای 76-1357 جنبش دانشجویی دنباله رو نیروهای سیاسی بوده است

دفتر تحکیم وحدت به روحانیون مبارز و سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی( چپ سنتی و مدرن)،جامعه اسلامی دانشجویان و بسیج دانشجویی به راست سنتی و انجمن اسلامی دانشجویی به راست، وابسته بوده اند. این تشکلها به عنوان ابزار و بازوی نیروهای سیاسی راست یا چپ در دانشگاه ها( بویژه در زمان انتخابات ) عمل می کردند

طرح مسئله پژوهش

جنبشهای اجتماعی یکی از مؤلفه های بسیار تأثیرگذار در عرصه تحولات اجتماعی و سیاسی جوامع نوین به شمار می‌آیند. سرزمین ایران در طی صد ساله اخیر، شاهد جنبش های اجتماعی مختلفی بوده است. بخشی از این جنبش ها با توجه به خاستگاه آن و پایگاه اجتماعی اعضایش تحت عنوان جنبش های دانشجویی مورد مطالعه قرار می‌گیرند

جنبش دانشجویی در ایران از ابتدای شکل گیری از جنبشهای سیاسی و اجتماعی فعال و اثرگذار در فرایند سیاسی و اجتماعی در دوران معاصر بوده است. از وظایف و کارکردهای اصلی جنبش دانشجویی روشنگری و افشاء است به عبارتی جنبش دانشجویی باید به مثابه سیستم هشدار دهنده برای نظامهای حاکم و گروههای مختلف جامعه عمل کند. به سیاستها و برنامه های نادرست دولت و نظامهای حاکم در جهت اصلاح آنها، انتقاد و اعتراض کند

لیکن از آسیب های بالقوه جنبش دانشجویی احتمال وابستگی آنان به گروه ها و طیف‌های سیاسی خارج از دانشگاه است. این وابستگی ، کارکرد انتقادی این جنبش را از بین برده و آن را به حرکتی پیرو، دنباله رو و تأیید کننده سیاستهای حاکم مبدل می‌سازد. البته روشن است که استقلال جنبش دانشجویی به هیچ عنوان به معنای عدم همکاری و همفکری با گروههای سیاسی خارج از دانشگاه نیست. جنبش دانشجویی و تشکلهای دانشجویی از یک سو می‌توانند با گروههای سیاسی خارج از دانشگاه و حکومت همکاری و همفکری داشته باشند و از سوی دیگر منتقد سیاستها و برنامه های آنها باشند

بنابراین می‌توان گفت از وظایف و کارکردهای جنبش دانشجویی دید انتقادی داشتن نسبت به احزاب و نیروهای سیاسی است

اما جنبش دانشجویی در ایران علیرغم داشتن نقش فعال و برجسته در برخی مناسبات اجتماعی و سیاسی، به دلایلی چون عدم استقلال مالی و سیاسی ،‌عدم خودآگاهی ، ضعف تئوریک و ضعف ایدئولوژی و ایدئولوگ از یک طرف و از سوی دیگر نیاز گروهها و نیروهای سیاسی به دانشجویان به منظور جلب آراء و حمایت مردمی‌(با توجه به نفوذ و تأثیر قشر دانشجو بر جامعه) در برخی از مقاطع تاریخی تحت تأثیر و دنباله رو گروههای سیاسی خارج از دانشگاه بوده است هدف از پژوهش حاضر، بررسی ارتباط نیروهای سیاسی خارج از دانشگاه با جنبش دانشجویی در مقطع 76-1357 می‌باشد. برای بررسی این ارتباط این سؤال مطرح می‌شود که

چه ارتباطی بین نیروهای سیاسی خارج از دانشگاه با جنبش دانشجویی در مقطع
76-1357 وجود داشت؟

سؤال و فرضیه اصلی

برای بررسی و مطالعه نقش جنبش دانشجویی در تحولات سیاسی – اجتماعی ،شناخت و فهم ارتباط این جنبش با نیروهای سیاسی خارج از دانشگاه از اهمیت زیادی برخوردار است

هدف اصلی این پژوهش، پاسخ به این سؤال است که : چه ارتباطی بین نیروهای سیاسی خارج از دانشگاه با جنبش دانشجویی در مقطع 76-1357 وجود داشت؟

نگارنده ضمن بیان سه دیدگاه در این زمینه (استقلال ، دنباله روی،‌تأثیر متقابل)، معتقد است: جنبش دانشجویی در مقطع 76-1357 تحت تأثیر و دنباله رو احزاب و نیروهای سیاسی خارج از دانشگاه بوده است

مفاهیم و تعاریف

جنبش های اجتماعی

در لغت نامه دهخدا ذیل کلمه جنبش (جلد پنجم، صفحه 7867) آمده است: حرکت. مقابل آرام، سکون

کاربرد اصطلاح جنبش های اجتماعی در اوایل قرن 19 در اروپای غربی معمول شد و یکی از نخستین بحثهای منظم آن را می‌توان در کتاب لورنتس فون اشتاین بنام «تاریخ جنبش های اجتماعی در فرانسه از 1798 تا امروز » یافت

جنبش های اجتماعی حرکتهایی است با گروههای سازمان یافته که در صددند تا عناصری از جامعه را تغییر دهند یا آنها را حفظ کنند

مهمترین و جامعترین تعریف (به نظر نگارنده) در فرهنگ واژگان آکسفورد آمده است

«جریان یا مجموعه ای از کنشها و تلاشها از سوی مجموعه ای از افراد که به شکلی کم و بیش پیوسته به سمت هدف خاصی حرکت می‌کنند یا به آن گرایش دارند. (رجوع کنید به ذیل عنوان جنبش های اجتماعی، اصول و کارکردهای آن)

جنبش دانشجویی

حرکت مستمری که از دل دانشگاه بیرون می‌آید و به تدریج به تکامل می‌رسد اما در این جا باید بین آن حرکتی که اصالت دارد و مستقل از گروههای سیاسی خارج از دانشگاه است با حرکتی که وابسته به نهادها و گروههای سیاسی خارج از دانشگاه است و به نوعی پیرو و دنباله رو آن گروههاست، تمایز قائل شد

نیروهای سیاسی خارج از دانشگاه

با توجه به این که نقطه تمرکز پژوهش سالهای 76-1357 است. در این مقطع نیروهای سیاسی خارج از دانشگاه به گروهها و اقشار و نیروهای مختلفی تقسیم می‌شوند اما هدف نگارنده بیشتر آن نیروهای سیاسی است که نقش مهمی‌به لحاظ تأثیرگذاری بر جنبش دانشجویی داشته اند. لذا، ابتدا بطور مختصر به ارتباط روشنفکران و روحانیون با جنبش دانشجویی اشاره می‌کنیم و سپس به نقش و ارتباط احزاب و جناحهای سیاسی با جنبش دانشجویی می‌پردازیم

روشن است که با اشاره به احزاب و جناحهای سیاسی، نقش و تأثیر روشنفکران و روحانیون در درون این احزاب و جناحها بیشتر آشکار می‌گردد

(به عبارتی بررسی احزاب و جناحهای سیاسی ، روشنفکران و روحانیون را هم در بر می‌گیرد)

روش پژوهش و تحقیق

نگارنده در این پژوهش جهت گردآوری داده ها از روش ترکیبی (توصیفی – تاریخی، علّی‌و کتابخانه ای) استفاده نموده است

برای جمع آوری اطلاعات پیرامون موضوع پژوهش از روش کتابخانه ای، برای بررسی تاریخچه و فراز و فرود جنبش دانشجویی (از آغاز شکل گیری تا پس از انقلاب) از روش توصیفی – تاریخی و به منظور بررسی رابطه علی و معلولی بین دو متغیر نیروهای سیاسی خارج از دانشگاه (متغیر مستقل) و جنبش دانشجویی (متغیر وابسته) از روش علّی‌استفاده شده است

سابقه پژوهش و بررسی ادبیات موجود

نگارنده برای فصل چارچوب مفهومی کتابهای زیادی (به انگلیسی و فارسی) در زمینه جنبش های اجتماعی را بررسی نمود لیکن هیچ نوشته ای در این زمینه (که بطور صریح با چارچوب مفهومی تطبیق نماید) پیدا نکرد

تنها کتاب «جامعه شناسی سیاسی» موریس دو ورژه به رابطه احزاب و تشکلها و سازمانهای سیاسی اجتماعی پرداخته بود

نویسنده این کتاب معتقد است که ارتباط احزاب و سازمانهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی به سه حالت قابل تصور است

1- برخی سازمانها و گروههای اجتماعی، سیاسی و اقتصادی تابع احزابند

2- برخی از احزاب کم و بیش تابع سازمانها و گروههای اجتماعی، سیاسی و اقتصادی‌اند

3- حالت همکاری برابری میان این دو

در این کتاب از جنبش های اجتماعی (و جنبش دانشجویی) ذکری به میان نیامده است

بنابراین نگارنده از مباحث این کتاب نوعی الگوبرداری نموده و این سه حالت را با جنبش دانشجویی تطبیق و تفسیر نموده است

از دیدگاههای هابرماس و هانتیگتون به دلیل آنکه هر دو (با وجود دیدگاههای کاملاً متفاوت) معتقد به جنبش دانشجویی با کارکرد روشنگری و انتقادگری بودند، در ذیل بحث مربوط به استقلال، رابط و میانجی بودن جنبش دانشجویی استفاده نمودیم

هانتیگتون در «سامان سیاسی در جوامع دستخوش دگرگونی» به صورت بسیار مختصر به دانشجویان و نقش فعال و تأثیرگذار آنها در جوامع پراتوری می‌پردازد و از دانشجویان در جوامع دستخوش نوسازی به عنوان مخالفانی مستقل از حکومت و گروههای سیاسی نام می‌برد

در کتاب «یورگن هابرماس: نقد در حوزه عمومی» ، از هابرماس به عنوان فیلسوفی نام برده می‌شود که معتقد است دانشجویان به کارکرد و وظیفه روشنگری می‌پردازند. علیه ابزاری کردن آموزش مبارزه می‌کنند و در وظیفه انتقادگری خویش به دلیل عدم نفوذ مستقیم گروههای ذی نفع اقتصادی بر آنها، موفق عمل می‌کنند

علیرضا کریمیان در کتاب «جنبش دانشجویی در ایران از تأسیس دانشگاه تا پیروزی انقلاب اسلامی» بیشتر به بحث تاریخی و توصیفی جنبش دانشجویی از تأسیس تا پیروزی انقلاب اسلامی‌(بخشی از این توصیف تاریخی در این پژوهش استفاده شده است) پرداخته است

کریمیان در این کتاب به جز اشاراتی کوتاه از دیدگاههای میلز، مارکوزه و آلن تورن در مورد تأثیر متقابل جنبش های اجتماعی و نظر باتامور در باب نیاز جنبش‌های دانشجویی به سایر گروههای جامعه، بحث نظری جامعتری در این خصوص ارائه نداده است

کتاب دیگری که در فصل چارچوب مفهومی از آن استفاده شده است، «جنبش های اجتماعی معاصر ایران» تألیف سعید زاهد است. نویسنده در این کتاب ضمن ارائه چارچوب مفهومی مناسب در باب جنبش های اجتماعی معاصر، اشاره ای به جنبش دانشجویی نکرده است و در واقع تنها به مستندسازی چارچوب مفهومی خویش با جنبش تنباکو، نهضت مشروطه و ملی شدن صنعت نفت پرداخته است

بنابراین، از فصل چارچوب مفهومی این کتاب، دیدگاههای ویلسن و اسکات به عنوان نظریه پردازانی که به تبعی بودن و عدم استقلال جنبش های اجتماعی معتقدند، برای چارچوب مفهومی این پژوهش استفاده شده است

از مهمترین کتابهایی که در فصل دوم از آنها استفاده شده است، کتاب «کنفدراسیون تاریخ جنبش دانشجویان ایران در خارج از کشور 57-1332»، تألیف افشین متین است. در این کتاب سیر تاریخی جنبش دانشجویی از 1332 تا 1357 مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است

کتاب دیگر در این زمینه «جنبش دانشجویی در ایران از تأسیس دانشگاه تا پیروزی انقلاب اسلامی» است. این دو کتاب اخیر، هر دو به بحث تاریخی و توصیفی در خصوص جنبش دانشجویی پرداخته اند

البته علیرضا کریمیان نویسنده کتاب «جنبش دانشجویی در ایران از …. » بحث کوتاهی در خصوص ارتباط احزاب سیاسی با جنبش دانشجویی از آغاز تأسیس تا 1357 ارائه نموده است. اما در این زمینه به چارچوب مفهومی و شواهد مستندی در رابطه با تأثیرپذیری جنبش دانشجویی از احزاب سیاسی اشاره نکرده است

از کتاب «کالبدشکافی جناحهای سیاسی ایران (1358 تا 1378 )»، تقسیم بندی جناحهای سیاسی در مقطع 76-1357 را الگوبرداری نموده ایم. ضمن آنکه در این کتاب بدون ارائه فصل یا عنوانی در زمینه جنبش دانشجویی، در اشارات کوتاهی و با دلایل تاریخی و عینی به فرضیه این پژوهش (جنبش دانشجویی در سالهای پس از انقلاب تا 1376 تحت تأثیر گروههای سیاسی خارج از دانشگاه بوده است) پرداخته است

با این حال، حمیدرضا ظریفی نیا در این کتاب به چرایی این تأثیرپذیری و عدم استقلال جنبش دانشجویی اشاره نکرده است

دکتر حسین بشیریه در کتاب «دیباچه ای بر جامعه شناسی سیاسی ایران» ضمن بررسی نیروهای سیاسی در سالهای پس از انقلاب ، به جنبش دانشجویی و ویژگیهای آن در مقطع پس از انقلاب پرداخته اند. به نظر دکتر بشیریه انجمن های دانشجویان تا اوایل دهه 1370 ابزار اعمال قدرت سیاسی و ایدئولوژیک حکومت بودند. این دیدگاه با فرضیه این پژوهش کاملا هماهنگ و همسو است

«درآمدی بر رفتار شناسی سیاسی دانشجویان در ایران امروز» کتاب دیگری است که بیشتر به کتابشناسی جنبش دانشجویی شبیه است

 دانلود پايان نامه پيامد‌هاي جنگ آمريکا و عراق (2003) و تأثير آن بر آينده اوپک در فایل ورد (word) دارای 160 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد دانلود پايان نامه پيامد‌هاي جنگ آمريکا و عراق (2003) و تأثير آن بر آينده اوپک در فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه دانلود پايان نامه پيامد‌هاي جنگ آمريکا و عراق (2003) و تأثير آن بر آينده اوپک در فایل ورد (word)

11-1- موانع و تنگناهای تحقیق    
12-1- سازماندهی تحقیق    
فصل دوم: کلیات نظری
- مقدمه نظری    
1-2- همگرایی    
1-1-2 – عوامل همگرایی اوپک    
2-2- نظام تک قطبی متقارن    
3-2- دکترین بوش، نظم نوین جهانی    
4-2- نظریه هژمونی و کاربرد آن در منطقه خاورمیانه    
1-4-2- اهداف هژمونیک آمریکا    
2-4-2- هژمونی نفتی آمریکا    
فصل سوم : تاریخچه و عملکرد اوپک
1-3- چگونگی شکل‌گیری اوپک    
2-3- اهداف و برنامه‌های اوپک    
3-3- اعضای اوپک    
4-3- ساختار و ارکان اوپک    
1-4-3- کنفرانس    
عنوان     صفحه
2-4-3- هیئت عامل    
3-4-3- دبیرخانه    
4-4-3- دبیر کل    
5-3- تحولات اوپک از زمان تشکیل    
6-3- آژانس بین‌الملل انرژی و نقش آن در کاهش قدرت اوپک    
7-3- جنگ عراق علیه ایران و تأثیر آن بر اوپک    
8-3- جنگ عراق علیه کویت و اوپک    
9-3- حمله  آمریکا به عراق (2003)    
10-3- جمع‌بندی تحولات اوپک    
11-3- نوسانات نظام سهمیه بندی اوپک    
فصل چهارم: تحولات عراق
1-4- پیشینه تاریخی و جغرافیایی عراق    
2-4- تاریخچه نفت و عراق    
3-4- بحرانهای عراق در حوزه خلیج فارس    
1-3-4- جنگ عراق علیه ایران و تأثیر آن بر نفت عراق    
2-3-4- جنگ عراق علیه کویت    
3-3-4- جنگ آمریکا علیه عراق    
عنوان     صفحه
فصل پنجم: اهداف آمریکا در عراق
1-5- آمریکا و خلیج فارس    
2-5- رابطه ایالات متحده در جنگ عراق علیه ایران    
3-5- جنگ عراق علیه کویت و نقش ایالات متحده آمریکا    
4-5- حمله آمریکا به عراق یک گزینه با چندین هدف    
5-5- افزایش وابستگی آمریکا به نفت    
6-5- دلایل و اهداف آمریکا از جنگ    
1-6-5- شرایط اقتصادی آمریکا در بروز جنگ    
2-6-5- اهداف و دلایل داخلی آمریکا    
3-6-5- اهداف و دلایل منطقه‌ای آمریکا    
4-6-5- اهداف و دلایل جهانی آمریکا    
فصل ششم: دیدگاه‌ها و تحلیل‌ها درباره حمله به عراق و آینده اوپک
1-6- اتحادیه اروپا و بحران عراق    
1-1-6- موافقان حمله به عراق    
2-1-6- مخالفان حمله به عراق    
2-6- قطعنامه 1441 و دیدگاه‌های موافق و مخالف حمله به عراق    
1-2-6- ادله موافقان حمله آمریکا به عراق    
عنوان     صفحه
2-2-6- ادله مخالفان حمله آمریکا به عراق    
3-6- آینده اوپک با حضور یا عدم حضور عراق    
1-3-6- اگر عراق در اوپک بماند    
2-3-6- اگر عراق از اوپک خارج شود    
4-6- تحلیل‌های اقتصادی عرضه و تقاضای جهانی نفت    
1-4-6 – شاخص‌های کمی عرضه و تقاضای جهانی نفت    
2-4-6- تحلیل اقتصادی آمارهای 10 ساله نفت جهان    
فصل هفتم
نتیجه‌گیری    
منابع و مأخذ    
پیوست‌‌ها و ضمائم    
1- روزشمار اوپک از 2003 تا پایان 2004 میلادی
2- پیش‌بینی تولید کشورهای غیر اوپک
3- نمودار تحولات قیمت نفت
4- گزارش آماری انرژی جهان در سال

فهرست جداول و نمودارها
عنوان     صفحه
جدول شماره یک – میزان تولید نفت جهانی برحسب مناطق جغرافیایی    
جدول شماره2- تقاضا و عرضه نفت جهان    
جدول شماره3- سقف سهمیه تولیدی کشور‌های عضو اوپک    
جدول شماره4- ذخایر اثبات شده نفت اوپک    
نمودار شماره یک- ظرفیت تولید نفت تا سال 2020    
جدول شماره 5- سناریوهای مختلف پیش‌بینی ظرفیت تولید اوپک در سال 2010    
جدول شماره6- موازنه عرضه و تقاضای نفت در سال 2010    
جدول شماره7- ذخایر اثبات شده نفت عراق    
جدول شماره8- تولیدات نفت خام عراق    
جدول شماره9- میزان تولید نفت آمریکا    
جدول شماره10- میزان مصرف نفت آمریکا    
جدول شماره11- میزان واردات نفت خام آمریکا    
جدول شماره12- میزان مصرف نفت جهان    
جدول شماره13- میزان واردات نفت جهان    
جدول شماره14- میزان تولیدات نفت جهان    
جدول شماره15- تحولات قیمت‌های نفت    
جدول شماره 16- میزان ذخایر نفتی جهان    
جدول شماره17- جدول برهم کنش تولید، مصرف، واردات و قیمت نفت جهان    
نمودار شماره دو- برآیند تقاطعی تولید، مصرف، واردات بر قیمت نفت جهان

بخشی از فهرست مطالب پروژه دانلود پايان نامه پيامد‌هاي جنگ آمريکا و عراق (2003) و تأثير آن بر آينده اوپک در فایل ورد (word)

1- امامی،‌ محمد علی، عوامل تأثیرگذار خارجی در خلیج فارس، تهران: وزارت امور خارجه ، مرکز چاپ و انتشارات، 1382

2- آقایی سید داوود، نقش و جایگاه شورای امنیت و نظم نوین جهانی، تهران: انتشارات پیک فرهنگ ، 1375

3- بیدگلی، علی،‌ تاریخ سیاسی و اقتصادی عراق،‌ تهران: مؤسسه مطالعات و انتشارات تاریخی میراث ملل، 1368

4- بورونو، نفت و سیاست ایالات متحد،‌ در خاورمیانه نزدیک و میانه، ترجمه ماشاءالله ربیع زاده، تهران: میر (گوتنبرگ)،‌ فروردین 1364

5- بلک ول ، جیمز و دیگران، صاعقه در صحرا (استراتژی و تاکتیکهای جنگ خلیج فارس)،‌ ترجمه حمید فرهادی نیا، هوشمند نامور تهران، تهرانی: انتشارات اطلاعات، 1372

6- خلعت بری، فیرزه،‌ مبانی اقتصاد نفت، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، 1373

7- دوئرتی، جیمز؛ فالتزگراف، رابرت، نظریه‌های متعارض در روابط بین‌الملل، تهران: نشر قوس، سال 76

8- دهشیار، حسین، سیاست خارجی آمریکا و هژمونی، تهران: نشر علم، پائیز 71

9- رضوی، حشمت الله، اوپک و سیاست  نفتی جمهوری اسلامی، ایران، تهران: انتشارت چاپخش، 1380

10- ریتر، اسکات ؛ پیت، ویلیام ریور، جنگ علیه عراق (آنچه نمی‌خواهند شما بدانید)،‌ ترجمه نوید هاشمی طباء، تهران: انتشارات غزال، 1382

11- رحمانی، نژاد، تاریخ اوپک، تهران: انتشارات فرانگین، 1353

12- سیف زاده، حسین، روشندل، جلیل، تعارضات ساختاری در منطقه خلیج فارس، تهران: مرکز پژوهشهای علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه ،‌ 1379

13- سریر،‌ محمد؛ هاشمی، مرتضی ، اوپک و دیدگاههای آینده، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه،‌ 1369

14- طلوعی، محمود، بازی قدرت جنگ نفت در خاورمیانه، تهران: نشر علم، پائیر 71

15- طرفی، عباس ، جنگ و نفت،‌ تهران: انتشارات خاتم،‌ 1380

16- فرشاد گهر، ناصر، بررسی قدرت اوپک در سیاست جهانی نفت،‌ تهران: پژوهشکده علوم دفاعی استراتژیک، بهار 1374

17- کاظمی: سید علی اصغر،‌ نظریه‌های همگرایی در روابط بین‌الملل «تجربه سوم» ، تهران : نشر قومس، سال 70

18- مدیر قمی،‌ رضا، و دیگران،‌ اوپک،‌ موقعیت و دیدگاهها، تهران: انتشارات کویر، 1380

19- همتی، عبدالناصر، اقتصاد نفت، تهران: انتشارات سروش، 1374

20- یرگین، دانیل، نفت، پول، قدرت،‌‌ ترجمه منوچهر غیبی ارطه‌ای،‌ جلد دوم، تهران: انتشارات روابط عمومی شرکت ملی نفت ایران، بهار 1374

21- یوسفی، ابراهیم،‌ ژئوپلیتیک و سیاست خارجی عراق،‌‌ تهران: سال 75-74

نشریات و مجلات فارسی

22- امینیان، بهادر، آمریکا و طرح خاورمیانه بزرگ، اهداف، ابزار و مشکلات،‌ فصلنامه سیاست دفاعی،‌ سال 12،‌ شماره 84، پائیز 82

23- امین شکروی،‌ علی اصغر، نفت عراق،‌ نوسانات قیمت نفت و سازمان اوپک بعد از جنگ خلیج فارس،‌ دیدگاهها و تحلیلها، شماره 171، سال 1382

24- استقامت، فاطمه،‌ اوپک (سازمان کشورهای صادر کننده نفت) ، تهران، وزارت امور خارجه، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی ، 1383

25- اوپک و فروپاشی، گسترش صنعت،‌ سال 14، شماره 647، فروردین 82

26- اتحادیه اروپا و بحران عراق، فصلنامه سیاست خارجی ویژه عراق، سال 18، زمستان 83

27- باقرپور اردکانی، عباس، بررسی مشروعیت حمله نظامی آمریکا به عراق در پرتو قطعنامه 1441 شورای امنیت، گزیده تحولات جهان، شماره 13، فروردین 82

28- بشارتی، محمد علی، آینده عراق، راهبرد، مرکز تحقیقات استراتژیک، شماره 28، تابستان 82

29- بررسی تحولات عراق و نقش آن در بازار جهانی نفت، تحولات بازار نفت، مؤسسه مطالعات بین‌المللی انرژی، شماره 47 ، 1379

30- پایور،‌ منوچهر،‌ تهاجم به عراق علل و پیامدها، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، سال 10 شماره 2، تابستان 82

31- پرس و گوی سیاست و انرژی با دکتر غنیمی فر، همشهری دیپلماتیک، شماره 24، مهر 1383

32- حیدری،‌ محمد، ایران و عراق پس از اشغال، ایران، شماره 2636، 1/8/82

33- حاجی یوسفی،‌ امیرمحمد، اوپک در عصر جهانی شدن اقتصاد، فصلنامه سیاست خارجی، ش 3، پائیز 1379

34- حاجی یوسفی، امیر محمد، پیامدهای منطقه‌ای حمله آمریکا به عراق به تأکید بر ایران، برداشت اول،‌ سال 2، ویژه نامه شماره 2، 1383

35- خرمی مقدم، جواد، دموکراسی در خدمت منافع امریکا (گفتگو با عمادالدین باقی)، ایران ، شماره 34/3067 ، 2/3/82

36- دریابار،‌ سیاوش، بوش نفت نمی‌خواهد، صبح و اقتصاد،‌ شماره 78، 2/2/83

37- دهقانی، رضا، قطعنامه 1441، آخرین انتخاب صدام، گزیده، تحولات جهان، شماره 105، دی 1381

38- رضایی نصیر، غلامرضا، بازسازی گهواره تمدن، همشهری، شماره 286/3035، 28/2/1382

39- روحانی، حسن، مفهوم جدید حاکمیت ملی یا فرسایش حاکمیتها و سیاستهای آمریکا در بحران عراق، راهبرد، شماره 28، تابستان 82

40- سریع القلم، محمود، خاورمیانه تغییر می‌کند، ایران ، سال نهم، شماره 2642 ،‌ 27/8/82

41- سیف، احمد، هژمونی دلار، یورو، و علل واقعی یورش آمریکا به عراق، اطلاعات سیاسی- اقتصادی، شماره 9 و 10- خرداد و تیر 1382

42- ساختار و ارکان اوپک، ابرار اقتصادی، شماره 1567 ، 18/9/82

43- شیرغلامی ، خلیل، بحران عراق، دگرگونی در روابط فراآتلانتیک، دیدگاهها و تحلیها، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی، شماره 169، سال 1382

44- صفدری، حسین، نفت و معادلات خاورمیانه، همشهری دیپلماتیک، شماره 24، 8/7/83

45- صدری، محمد، اقتصاد جهان پس از 11 سپتامبر ، همشهری دیپلماتیک (ویژ نامه 11 سپتامبر ، شهریور 84

46- طلایی، محسن، بررسی ساختار قدرت در شرایط کنونی در روابط‌ بین‌المللی، اطلاعات، شماره 22846، 12/5/82

47- غنیمی فر، حجت الله، نفت و امنیت خلیج فارس، ماهنامه نفت و امنیت خلیج فارس، شماره 3، فرودین 84

48- فرشاد گهر، ناصر، اوپک در برابر دیگر بازیگران جهانی نفت، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، شماره 20، تابستان 1378

49- فرشاد گهر، ناصر،‌ شناسایی و تقویت عوامل همگرایی کشورهای درون و بیرون اوپک، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، شماره 40، زمستان 1379

50- قاسم زاده، ابوالقاسم، ثبات یا بی‌ثباتی، اطلاعات، شماره 22797، 28/3/82

51- کلر، مایکل، دستیابی به نفت جهان یا مهار چین، ترجمه پویا صدرات،‌ همشهری- دیپلماتیک، شماره 17، 11/5/83

52- کامل، سید روح‌الله، تبیین نگرش امنیتی و اهداف چهار گانه هژمونی امریکا در عراق، راهبرد، شماره 29، 1383

53- کاسترز، پیتر، اندیشه‌های امریکا از جنگ،‌ اقتصاد سیاسی جنگ طراحی شده امریکا علیه عراق، ترجمه حسین معین آبادی، برداشت اول، سال دوم، ویژه نامه شماره 2، 1383

54- کاهش تولید و افزایش درآمدهای نفتی اوپک، نفت و اقتصاد، شماره 150، مرداد 1372

55- گوهری مقدم، ابوذر،‌ سیاست خارجی بوش، تداوم یا تغییر، همشهری- دیپلماتیک، شماره 83، 13/11/83

56- لنگرودی، سید حسین علوی، آینده دلار، دنیای بانکداری، تهران ، بانک صادرات ایران، شماره 198، 31/2/1384

57- لقمه چرب (نفت آمریکا، نفت عراق و اوپک)، همشهری، سال دوم. شماره 283/3031، 4/2/83

58- مجتهد زاده، پیروز، جهان سیاسی در سالی که گذشت، اطلاعات سیاسی- اقتصادی،‌ شماره 188-187، فروردین و اردیبهشت 83

59- مجتهد زاده، پیروز، جنگ آمریکا- عراق (مشکلات ژئواستراتژیک امریکا در نظام تک قطبی)، نگاه، شماره 33، 1382

60- موسوی، میر طیب، حمله آمریکا به افغانستان و مسائل داخلی ایالات متحده، اطلاعات سیاسی- اقتصادی، سال 16، شماره 10-

61- مستکین، عبدالمهدی، بوش بوی نفت می‌دهد، همشهری- دیپلماتیک، شماره 24، 18/7/83

62- محمدی، فرهاد، امنیت ملی ایران و ایفای نقش مؤثردر اوپک با حضور عراق، صبح و اقتصاد، سال اول، شماره 71، 1383

63- موسوی، سید رسول، قدرت نفت، همشهری دیپلماتیک، شماره 24، 18/7/83

64- هدفهای اقتصادی امریکا در خاورمیانه ، همشهری، تاریخ     4/3/84

65- هرد، جفری، نفت خاورمیانه، یا رهبری اقتصاد جهان، ترجمه حسن مرادی، مشعل، سال نهم، شماره 247، 2/3/1382

کتب و نشریات انگلیسی:

66- Jash BullBerg. H.J. H, us international oilpolicy, Energy policy, june,

67- J. AL. Chalabi, Fadhil, Opec at the Crossroads, (Oxford): pergamon press,

پایان نامه:

68- علوی، سید محمد رضا، تحول نقش اوپک در آستانه قرن بیست و یکم و تأثیر آن بر روند قیمت گذاری نفت در عرصه بین‌المللی، تهران،‌ سال 78-77

69- مهینی حسن زاده، رضا، عوامل همگرایی و واگرایی در سازمان کنفرانس اسلامی، سال 78-77

70- نجابت، علیرضا، بررسی نقش ایالات متحده امریکا در بروز بحران دوم خلیج فارس و پیامدهای آن، بهار

گزارشهای تحقیقی سازمانی:

71- برکشلی، فریدون، اوپک و بحرانهای نفتی، تهران: مؤسسه مطالعات انرژی، 1376

72- عملکرد وآینده اوپک و منافع جمهوری اسلامی ایران، تهران: مؤسسه مطالعات بین‌المللی انرژی، سال 1382

73- فروغی، داریوش، عرضه وتقاضای قیمت نفت تا 2010، تهران: مؤسسه مطالعات بین‌المللی انرژی ، 1376

74- مروری بر اهم فعالیتهای وزارت نفت 1382- 1376 ، نفت و توسعه‌ 4، تهران: اداره کل روابط عمومی وزارت نفت، پائیز 1383

متفرقه:

75- آقایی، سید داوود، جزوه درسی، 1381

چکیده

در این تحقیق سعی شده به پیامدهای جنگ آمریکا و عراق و تأثیر آن برآینده اوپک با توجه به سئوال اصلی و سئوالات فرعی پرداخته شود. مساله تحقیق این است که آیا اوپک پس از حمله آمریکا به عراق نیز می‌تواند این وحدت و همگرایی را در بین اعضای خود حفظ نماید و یا اینکه با خروج عراق از اوپک یا عدم رعایت سهمیه عراق و یا دخالت آمریکا در تعیین سهمیه نفت عراق، تضعیف اوپک را شاهد خواهیم بود و آیا با ورود مصرف کنندگان انبوه جدید نفتی، معادلات نفتی به نفع کشورهای عضو اوپک رقم خواهد خورد. این تحقیق شامل هفت فصل می‌باشد

فصل اول: طراحی پژوهش، فصل دوم: کلیات نظری، فصل سوم: تاریخچه و عملکرد اوپک، فصل چهارم: جایگاه عراق در اوپک و بحرانهای این کشور، فصل پنجم: وضعیت آمریکا در زمان حمله به عراق و دلایل آمریکا از حمله به عراق، فصل ششم: تحلیل و دیدگاه‌های اتحادیه‌ اروپا، اوپک و شاخصهای اقتصادی تولید جهانی نفت، فصل هفتم: جمع‌بندی و نتیجه‌گیری تحقیق

نتایج تحقیق، مؤید فرضیه جانشین تحقیق است که جنگ آمریکا علیه عراق تأثیری بر روند فعلی اوپک برجای نگذاشته و این جنگ در راستای نظم نوین جهانی است و به همین منظور امنیت انرژی یکی از اهداف اصلی در این زمینه است و مسائل دیگری همچون هژمونی دلار در برابر یورو بدلیل گسترش معاملات نفتی با یورو و افزایش نرخ برابری آن در برابر دلار و همچنین بهبود شاخص‌های اقتصادی چین، اروپا و ژاپن در مقایسه با آمریکا، از دیگر اولویتهای جهانی قابل طرح آمریکا در حمله به عراق می‌باشد

مقدمه:

در قرن 21 توان مهار منابع انرژی یا خطوط انتقال آن تضمین ورود ثروت است و بدون تضمین جریان انرژی، امنیت ملی کشور‌ها تهدید خواهد شد. این موضوع تا آن حد مورد توجه قرار گرفته که اصطلاح «بازی بزرگ جدید» برای آن انتخاب شده است. در این بازی بزرگ هدف اصلی هر بازیگر مهار منابع یا راه‌های انتقال انرژی است

برای اردوگاه غرب و در رأس آن آمریکا که تامین انرژی کشور را جزو منافع حیاتی اعلام کرده، وضع خاورمیانه و آینده آن بسیار خطرناک است. آمریکا و غرب یا باید شیوه‌ای همانند عراق (البته به شرط موفقیت در آینده) یعنی مهار نفتی را در اختیار بگیرند یا آن که راه مناسبی در همکاری با کشورهای دارای منابع عظیم نفتی پیدا کنند.[1]

بحران خاورمیانه و تحولات درونی کشورهای منطقه در جهتی نیست که غرب را به تامین انرژی خود امیدوار سازد. بنابراین موقعیت مناسبی در اختیار اوپک و بویژه کشورهای تولید کننده نفت در خلیج فارس و خاورمیانه قرار گرفته است تا بتوانند با اتخاذ یک راهبرد مشترک و با راهکارهای دیپلماتیک منافع خود را تضمین کنند. در غیر این صورت آمریکا و کشورهای غربی با روشهای گذشته خود که ریشه در استعمار دارد در پی تضمین منافع خود خواهند بود که عراق نمونه آن است؛ هر چند آینده عراق معلوم نیست تا چه حد به سود آمریکا و غرب تمام می‌شود یا به تقویت اوپک در جایگاه نظام جهانی. به همین جهت، پیامدهای، جنگ آمریکا و عراق و تأثیر آن برآینده اوپک، در این بررسی مورد تاکید قرار گرفته است تا زاویای از این مساله روشن شود

[1]- سید رسول موسوی، «قدرت نفت» همشهری- دیپلماتیک، ش24، 18/3/83، ص 2

1-1- طرح مسأله:

عراق به سبب در اختیار داشتن 112 میلیارد شبکه ذخیره نفت خام، به عنوان دومین کشور جهان از لحاظ ذخایر نفتی[1] می‌تواند نقش تعیین کننده‌ای را در آینده اوپک و معادلات نفتی جهان داشته باشد و همین مسأله، بهانه ایالات متحده پس از تصرف عراق بود و با طراح اینکه سهمیه در نظر گرفته شده برای عراق در اوپک (2 درصد نفت جهان)[2] به هیچ وجه برازنده عراق نیست، بذر جدایی و تفرقه را در بین عراق با سایر اعضای اوپک بیفکند. تا حدی که بوش و چنی تصور می‌کردند که ذخایر نفتی عراق در کمترین مدت ممکن می‌تواند بازارهای جهان را اشباع کند و قیمت نفت خام را به شبکه‌ای 15 دلار برساند.[3]

اگر تولید کنندگان نفت بازار را اشباع کنند قیمتها سقوط وحشتناکی خواهد داشت و اوپک تحت فشار قرار خواهد گرفت. این امر باعث عدم ثبات در کشورهایی که اتکاء بودجه آنها به درآمدهای نفتی است، خواهد شد و عدم ثبات اقتصادی بر بی‌ثباتی سیاسی فراگیر در منطقه خاورمیانه افزوده می‌گردد. کارشناسان معتقدند هدف نهایی آمریکا دستیابی به منابع عظیم نفتی جهان به منشور کنترل مناقشات آینده و تسلط بر کانون‌های احتمالی قدرت در آینده (اروپا و چین، روسیه) است. در این میان آژانس بین‌المللی انرژی که در آغاز عملاً برای مقابله با اوپک تشکیل شده بود، سعی می‌کند چنین بر همگان به باوراند که جایگزین‌هایی برای قدرت اوپک هم می‌توان یافت. مقامات آژانس مذکور شایع می‌کنند که مناطق نفت خیزی در خارج از اوپک وجود دارند که می‌توانند بر سلطه چندین دهه آن در بازار خاتمه دهند

از طرف دیگر بحث حضور یا خروج عراق از اوپک مسأله‌ای است که می‌تواند بر سرنوشت اوپک اثر بگذارد. از اینرو به بررسی این مسأله خواهیم پرداخت که آیا عراق به عنوان یکی از بنیانگذاران اوپک پس از حمله آمریکا به عراق (مارس 2003)، بر اتحاد و همگرایی با اوپک وفادار خواهد ماند و یا اینکه به عنوان متحد آمریکا و انگلیس مسیری خلاف اوپک را می‌پیماید و با ایجاد اختلاف بین اعضاء درباره نظام سهمیه بندی، افزایش تولیدات نفت بدون توجه به نظام سهمیه فروش ذخایر نفتی به شرکت‌های نفتی آمریکایی – اروپایی به تجزیه و تضعیف اوپک می‌انجامد. حال با توجه به اینکه اوپک در جهت تحولات ناشی از جنگ عراق – آمریکا قرار خواهد داشت و پیامدهای جنگ متوجه این سازمان خواهد بود بررسی این پیامدها که قطعاً بر سیاستگذاریهای نفتی خاورمیانه ای و اوپک تأثیرگذار است، حائز اهمیت است. حال با توجه به این امر سرنوشت اوپک چگونه خواهد بود

2-1- سئوال اصلی:

جنگ آمریکا علیه عراق در مارس 2003 چه پیامد‌های سیاسی ـ اقتصادی بر آینده اوپک بر جای خواهد گذاشت

سئوالات فرعی:

-        اهداف و ساختار اوپک چیست؟

-        رابطه آمریکا و عراق پس از تشکیل اوپک چگونه بوده است؟

-        دلایل حمله آمریکا به عراق چه بود؟

-        آیاعراق به تنهایی می‌تواند جایگزین مناسبی برای تأمین نیازهای نفتی آمریکا باشد

3-1- فرضیه اصلی

جنگ آمریکا علیه عراق باعث تسلط آمریکا بر منابع نفتی عراق شده و بازتاب آن باعث تشدید اختلافات بین اعضای اوپک و در نتیجه تضعیف اوپک خواهد شد

فرضیه‌های جانشین

- جنگ آمریکا علیه عراق باعث اتحاد بیشتر اعضای اوپک خواهد شد و اوپک نه تنها تضعیف نخواهد شد بلکه تقویت نیز می‌شود

- جنگ آمریکا علیه عراق تأثیری بر روند فعلی اوپک برجای نخواهد گذاشت و این امر بیشتر بدنبال نظم نوین جهانی با تأکید بر امنیت انرژی است

4-1- متغیرهای دخیل

1- قیمت تولید و مصرف نفت جهان

2- ذخایر و تولید نفت اوپک

3- تولید، مصرف و ذخایر نفتی کشور عراق

4- بحرانهای مؤثر بر قیمت نفت

5- جنگ آمریکا علیه عراق

6- آینده اوپک

5-1- تعریف عملیاتی مفاهیم

حادثه یازدهم سپتامبر: در تاریخ یازده سپتامبر 2001 چهار هواپیمای ربوده شده بوسیله افراد ناشناس با ساختمانهای پنتاگون در واشنگتن و مرکز تجارت جهانی در نیویورک اصابت کردند و بخش اعظم آن را تخریب کردند که آمریکا عاملان این حمله تروریستی اسامه بن لادن و شبکه تروریستی القاعده نسبت داد بدین ترتیب مبارزه خود را علیه تروریسم آغاز کرد

6-1- پیشینه تحقیق

مروری بر تحقیقات و مطالعات پیشین،  به شناخت دقیقتر ابعاد مسأله تحقیق کمک می‌نماید و از این رو می‌توان دیدگاه‌ها و یافته‌هایی که در زمینه تحقیق وجود دارد، شناسائی نمائیم و بر این اساس به دنبال گردآوری اطلاعات و تولید یافته‌های نوینی باشیم که تاکنون در مورد آنها کاری صورت نگرفته و اطلاعاتی درباره آن وجود ندارد

با این مقدمه لیست منابع موجود در زمینه پیامدهای جنگ آمریکا علیه عراق (2003) و تأثیر آن برآینده اوپک را می‌توان در 5 گروه طبقه‌بندی کرد

1- تحقیقات و بررسیهای آکادمیک اعم از بحثهای نظری و کاربردی

2- پایان نامه‌های تحصیلی

3- کتب: هیچ کاری منطبق با عنوان تحقیق انجام نشده است

4- مقالات

از آنجایی که در ارتباط با موضوع مورد بررسی مقالات متعددی در نشریات تخصصی و روزنامه‌های سراسری منتشر گردیده است که بیشتر از رویکرد سیاسی، نظامی و اقتصادی به مسأله پرداخته‌اند که اهم آن در متن تحقیق مورد استناد قرار گرفته است در اینجا فقط به تعدادی از مهمترین مقالات در این زمینه اشاره می‌شود

نخستین مقاله «دستیابی به نفت جهان یا مهار چین» نوشته مایکل کلر مندرج در همشهری دیپلماتیک صفحات 14 و 15 نیمه اول مرداد 83 می‌باشد. در این مقاله نویسنده بیشتر به اهمیت عامل انرژی در رقابت آمریکا با چین می‌پردازد و اشاره می‌کند بر اساس گزارش دیک چنی، میزان تولید داخلی نفت از حدود 5/8 میلیون شبکه در روز در سال 2002 به 7 میلیون شبکه در روز در سال 2020 کاهش می‌یابد و در همین حال میزان مصرف از 5/19 میلیون شبکه در روز به 5/25 میلیون شبکه در روز افزایش خواهد یافت و به همین جهت توجه به خلیج فارس، امنیت انرژی و کسب هواداران جدید در منطقه از جمله سیاست‌های انرژی و نظامی آمریکا در دو دهه اول قرن بیست و یکم خواهد بود

مقاله دیگر در این زمینه «نظم نوین نفت» مارشال آئوربک مندرج در همشهری دیپلماتیک مورخ 18 مهر 83 در صفحه 12 می‌باشد. مقاله مذکور به «اعجاب نفتی اکتبر» پرداخته است که طی آن عربستان سعودی و سایر اعضای اوپک در ژوئیه 2003، رضایت خود را از افزایش قیمت نفت به 35 دلار اعلام کردند و این نگرانی را بوجود آورد که دوران «نفت ارزان» به پایان برسد و از آنجایی که رشد اقتصادی آینده آمریکا به طور عمده وابسته به تولید تضمین شده، دست یافتنی و فراهم شدنی انرژی است و کاهش تولید نفت اوپک در زمانی که بازار به آن نیاز دارد و افزایش قیمت نفت در زمانی که آمریکا با کاهش در آمد قابل مصرف روبروست از جلمه فاکتورهای تکاپو و توجه ویژه آمریکا به نفت خاورمیانه است

مقاله دیگر در این زمینه «نفت و استراتژی‌های آمریکا» ترجمه عباس فتاح‌زاده مندرج در همشهری مورخ 30 دی ماه 81 در صفحه 18 می‌باشد و اشاره می‌نماید که علاقه آمریکا به منطقه خلیج فارس جدید نیست. البته در ابتدا رنگ سیاسی قضیه پررنگ تر از بعد اقتصادی بود ولی بتدریج پس از فروپاشی کمونیسم، تصرف نظامی کویت توسط نیروهای آمریکا، افزایش مصرف نفت و کاهش تولید نفتی و ذخایر آن در سایر حوزه‌ها، اهمیت  بیشتری می‌یابد. منطقه خلیج فارس با 679 میلیارد بشکه (65 درصد ذخایر شناخته شده جهان) مدتها آمریکا بازیگر اصلی منطقه باقی خواهد ماند. عامل این امر هم فاکتورهای اقتصادی تأثیرگذار در آن می‌باشد

گزارش دیگر در این زمینه تحت عنوان «لقمه چرب» با نگاهی به نفت آمریکا، نفت عراق و اوپک مندرج در همشهری مورخ 4 اردیبهشت 82 می‌باشد که در آن اشاره می‌شود از نظر آمریکا، سهم در نظر گرفته شده اوپک برای عراق به عنوان دومین کشور نفت خیز و اختصاص 5/2 میلیون بشکه (2 درصد تولید نفت جهان) منطقی نمی‌داند و خواهان تغییراتی در این زمینه است و این در صورتی است که اوپک برای تثبیت قیمت نفت جهان، بدنبال کاهش تولید نفت از 5/24 میلیون شبکه به 24 میلیون شبکه در اجلاس 24 آوریل اوپک بوده است. از طرف دیگر بازسازی عراق با ثروت نفتی 112 میلیارد بشکه‌ای چنان لقمه چربی است که حتی ناتو هم نتوانسته نسبت به آن بی‌تفاوت باشد. به رغم آنکه برخی اعضای ناتو نظیر آلمان و فرانسه عملاً جنگ را تحریم کرده بودند اما حالا ظاهراً این سازمان طرح‌هایی برای صلح بانی و بازسازی عراق دارد. به نوشته روزنامه فرانکفورتر آلگماین سایتونگ در داخل ناتو تمایل برای برعهده گرفتن مسئولیت و نقش در عراق افزایش پیدا می‌کند

مطلب دیگر در این زمینه، مقاله «بوش بوی نفت می‌دهد» نوشته عبدالمهدی مستکین مندرج در صفحه7 همشهری دیپلماتیک مورخ 18 مهر 83 است که در آن اشاره می‌شود دولتمردان جمهوری خواه آمریکا ارتباط تنگاتنگی با کارتل‌های نفتی آمریکا دارند و یکی از اهداف اساسی ایالات متحده آمریکا از اشغال نظامی عراق، بدست گرفتن ابتکار عمل در تولید و تعیین قیمت نفت از طریق سیطره بر ذخایر استراتژیک نفت عراق بود. در همان روزهای اول اشغال عراق، نیروهای آمریکایی تنها مناطق نفتی را تحت حفاظت شدید خود قرار دادند. در واقع هدف آمریکاایجاد جایگزینی مناسب برای اوپک در منطقه خاورمیانه است. از این منظر به خوبی حضور 50 ساله آمریکا در عراق قابل درک خواهد بود. در همین چارچوب گفته «برنت اسکورکرافت» مشاور امنیت ملی اسبق آمریکا مؤید این دیدگاه ایالات متحده خواهد بود: «مهم‌ترین هدف آمریکا از اشغال نظامی عراق بدست گرفتن شریان نفت و تضعیف و از بین بردن اوپک است.»

[1]- سیاوش دریابار، «بوش نفت نمی‌خواهد»، صبح و اقتصاد، ش 78، 2/2/93، ص10

[2]- «لقمه چرب (نفت آمریکا، نفت عراق و اوپک»، همشهری، سال دوم، ش 283/3031، 4/2/83، ص 13

[3]- سیاوش دریابار همان